METASTAZ
Vücudun başka yerinden kaynaklanan ve beyne yayılan kitlelere METASTAZ denir. Yetişkinlerde beyin metastazları en sık görülen beyin tümörleridir öyle ki beynin kendisinden kaynaklanan tümörlerden 10 kat daha fazla görülürler. Kanser hastalarından %8-10’unda beyne yayılım görülmektedir. En sık da akciğer tümörleri beyne yayılmaktadır. Tümörlerin %80 ‘i beynin sağ veya sol yarıkürelerine %15’i beyinciğe, %5’i de beyin sapına yayılmaktadır.
Eğer hastada beyne sıklıkla yayılan ve önceden bilinen bir tümör varsa ve yapılan beyin MRI’da birden fazla küçük küçük metastazlar varsa ameliyat etmeden doğrudan ışın tedavisi yapılabilir.
Ancak hastada önceden bir tümör olduğu bilinmiyor ve ilk defa beyinde kitle ile karşı karşıya gelindiyse bu durumda tümör tek ve büyükse önce ameliyatla tümör çıkarılmalı bu sırada esas odak araştırması yapılmalıdır. Akciger röntgeni, tomografisi, batın tomografisi, pelvis tomografisi, PET, kan tetkikleri yapılmalıdır.
Tedavi yöntemi hastanın yaşına, genel durumuna, ameliyatı kaldırıp kaldıramayacağına, tümörün yerleşim yerine, derinliğine, beynin hassas bölgesinde olup olmadığına vb birçok faktöre göre planlanır.
Örneğin genç bir hastada derin yerleşimli küçük bir metastaz varsa gama knife gibi bir ışın tedavisi kullanılabilir.
Yaşlı ancak genel durumu orta veya iyi olmasına rağmen büyük bir tümörü olan hasta öncelikle ameliyat edilmeli ardından ya gama knife ya da tüm beyin ışınlamadı yapılmalıdır.
Yaşlı genel durumu kötü birden fazla ve küçük küçük tümörleri olan bir hastada ise doğrudan tüm beyin ışınlaması önerilebilir.
Tüm beyin radyoterapisinde genellikle 30-45 Gy ışın 1,8-3.0 gy fraksiyonlar halinde hastanın performans durumuna göre 10-15 gün içinde verilir.
Bu şekilde her senaryoya göre farklı tedavi seçenekleri önerilmektedir.
Tedavi sonrasında her 3 ayda bir MRI çekilerek hasta kontrol edilmelidir.
Akciğer Ca metastazı:
Yukarıda 2 ay önce unutkanlık, konuşmada bozulma şikayetleri başlayan ve gittikçe sağ tarafında güç kaybı gelişen bir hastanın çekilen MRI ı görülmektedir. MRI da biri büyük bürü küçük olan 2 ayrı beyin tümörü olduğu görülmektedir (yeşil oklar). Özellikle büyük tümörün etrafında ileri derecede su tutulumu ve şişlik yani ödem olmuştur. Bu nedenle orta hat karşı tarafa itilmiş olarak görülmektedir. Bu kitle beynin primer tümörüne çok benzemekle birlikte ameliyat edildiğinde patoloji sonucu Akciğer tümörü metastazı olarak bildirilmiştir.